24 Ocak 2017 Salı

Hukukçuların 'Ne Okuyalım?' Sorusuna Bir Yanıt Denemesi

İlk defa dört yıl önce bir arkadaşım okuma listesi istemişti. Benim yaşımda, mesleğini icra eden bir hukukçu. Ortalama hukukçudan daha fazla okuyan, entelektüel ilgileri olan birisi. ‘Hazır bir liste vardır elinde mutlaka; bütün hukukçuların mutlaka okuması gereken kitaplar listesi, verir misin bana?’ Yoktu. Bir süredir benzer sorulara muhatap oluyorum. Hukuk öğrencileri veya mezun olmuş, mesleğini icra eden hukukçular soruyor: Ne okuyalım?

Bu sorunun soruluyor olması güzel. Hukuk öğretiminin dar ufkuna sığmayan zihinler bir çıkış yolu arıyor. Kendi disiplinleri evrene, topluma ve insana dair konularla ve kitaplarla tanıştırmadığı için, ‘ne okuyayım?’ sorusunu sormaları çok normal. Ben de yıllardır kitap avcılığı yapıyorum; tanıdığım güvendiğim insanlardan tavsiyeler alıyor, okuduğum kitaplardan yeni kitaplara ulaşıyorum.
Zaman zaman insanlara listeler verdiğim oluyor. Büyük bir ‘okunması gerekenler listesi’ başlığıyla değil; lisans ve lisansüstü derslerde okuttuğum kitapların listesini gönderiyorum. Eğer özel bir konuya dair talepte bulunulmuşsa, o konuyla ilgili liste hazırlıyorum. Elbette hazırladığım listeler benim eksikliklerimi yansıtıyor. Tam da bu yüzden, ‘hukukçuların okuması gereken kitaplar listesi’ni hazırlamaya cüret edemem. Başkalarının hazırladığı listelere de biraz şüpheyle bakarım. Yıllarca sürecek kolektif bir çalışmanın ürünü olabilir böyle bir liste. Ve hazırlandığı haliyle de, bir geleneği yansıtır. Ne ki, bu listeler otorite olma iddiasında oldukları için ve kendi kendini kanıtlayan özelliğe de sahip olduklarından, ilk baştaki ufkumuzun genişlemesi idealine aykırı bir şekilde kısır bir düşünce yaratmaya yöneltir.

Bütün çekincelere rağmen, ‘ne okuyalım’ sorusunu tümden yanıtsız bırakmaya, yıllarca kitap okuma karşılığı olarak kamudan (devletten değil, kamudan) para almış olan birisi olarak, gönül de elvermiyor. Bu soruya cevap vermeyeceksem, daha başka hangi soruya cevap verebilirim ki!
İki yıl kadar önce, madem tek başına altından kalkılamaz bir mesele, öyleyse birkaç kişi birlikte liste hazırlayalım dedik. Ama iş dallandı budaklandı; 16 ana başlık altında toplam 80’e yakın başlık oluştu. Her başlığın altında da üçer beşer bazen ondan fazla kitap. Liste tamamlanamadı. Vazgeçme, bırakma kararı almamıştık ama çıkacak listenin çok da işe yaramayacağını anlamıştık galiba. Bir de, o kadar çok başlık açmıştık ki, okuduğumuz kitaplardan daha çok okumak istediğimiz, eksikliğini hissettiğimiz konuları ve kitapları düşündüğümüz apaçık ortadaydı.

Son zamanlarda ne okuyalım soruları daha da arttı. Bir de, orada burada, durmadan, ‘hukukçu hukuktan başka şeyler de bilmeli’ diye yazıp konuşup duruyorum. Haklı olarak, ‘ne okuyalım peki?’ sorusunun muhatabı oluyorum.

Aşağıda bulacağınız listeyi, bu soruları daha fazla yanıtsız bırakmamak için hazırladım. Dediğim gibi, liste benim eksikliklerimi yansıtıyor. Tüketici ve nihai bir liste değil, öyle bir liste de olamaz zaten. Ayrıca, başlangıç mahiyetinde. Hukuk fakültesi öğrencilerine ve hukuk kitaplarından başka bir şey okumamış hukukçulara hitap etmeyi amaçlıyor. Listeyi tamamlamış olmanız halinde size vaat edeceğim hiçbir şey yok. ‘Şu kitap niye yok?’ diye soracak olursanız, muhtemelen vereceğim bir yanıtım olmaz. Ve eğer bu listeyi dikkate alacak olursanız, umarım sizi yanlış yönlendirmiş olmam.
Listeyi zaman içerisinde genişleteceğim. Blog’a farklı zamanlarda baktığınızda, listelerin içeriğinin değiştiğini görürseniz şaşırmayın. Ancak bu genişletme meselesi ciddi bir sorun. Aşağıdaki liste çok kısa, farkındayım. Ama mesela, Foucault’ya dair ne okumanızı önerebilirim? Foucault’nun bütün kitaplarını ve hakkında yazılmış çok önemli en az yirmi kitabı mı? Her filozof, düşünür ve kuramcı için böyle yaparsam, bir liste hazırlamış mı olurum? Mesela bir kitap satış sitesinde Foucault anahtar kelimesiyle yapacağınız arama da aynı sonucu vermez mi? Ayrıca, yukarıda da söylediğim gibi, farklı disiplinlerden başlıklar açacak olursam, her disiplin için bir kitap mı tavsiye etmeliyim yoksa birden fazla mı? Ve eğer bir kitap tavsiye edeceksem, sözgelimi, psikoloji alanında bir kitap tavsiye etme hakkını kendimde nasıl bulabilirim ki! Nihai hedefim, 100 araştırma 100 de roman veya hikayeden oluşan iki liste oluşturmak.

Hasılı, liste hazırlamak bir yandan anlamsız, bir yandan riskli ama diğer yandan da zorunlu. Şimdi şu kısa listeyle başlayalım, gerisini olayların akışına bırakalım.

P.S.: Tavsiyeniz olursa, aşağıya yorum yaparak yazabilirsiniz.

Abdurrahman Saygılı – Kutsal Canavar Devlet
Bayard – Okumadığımız Kitaplar Hakkında Nasıl Konuşuruz?
Carl Schmitt - Kanunilik ve Meşruiyet
Cemal Bali Akal – İktidarın Üç Yüzü
Cemal Bali Akal - Hukuk ya da Kukla Tiyatrosu
Cemal Bali Akal - Hukuk Nedir?
Cicero – Devlet Üzerine
Cicero – Yasalar Üzerine
Ece Temelkuran – Ağrının Derinliği
Edward Said – Entelektüel
Gökhan Yavuz Demir – Dilin Belirsizliği
Gündüz Vassaf – Cehenneme Övgü
Hobbes – De Cive
Hobbes – Leviathan
Howard S. Becker – Haricîler
Karl Jaspers – Suçluluk Sorunu
Kasım Akbaş – Hukukun Büyübozumu
Lon L. Fuller – Hukukun Ahlakı
Michael Sandel – Adalet
Özkan Agtaş – Ceza ve Adalet
Platon - Devlet
Ranciere – Cahil Hoca
Ray Billington – Felsefeyi Yaşamak
Rojin Canan Akın vd. – Bildiğin Gibi Değil
Rousseau – İnsanlar Arasındaki Eşitsizliğin Kaynağı
Rousseau – Toplum Sözleşmesi
Sutherland - İrrasyonel
Umberto Eco – Yorum ve Aşırı Yorum


Ahmet Hamdi Tanpınar - Saatleri Ayarlama Enstitüsü
Bernhard Schlink - Okuyucu
Camus - Yabancı
Dostoyevski - Suç ve Ceza
Dostoyevski – Yeraltından Notlar
H. Lee - Bülbülü Öldürmek
Heinrich von Klaust - Michael Kohlhaas
Hemingway – Çanlar Kimin İçin Çalıyor
Hemingway – Yaşlı Adam ve Deniz
Huxley – Cesur Yeni Dünya
Jack London – Martin Eden
Jack London – Uçurum İnsanları
Kafka – Dava
Kafka – Dönüşüm
LeGuin – Mülksüzler
McEwan – Çocuk Yasası
Necip Fazıl - Reis Bey
Orwell – 1984
Orwell – Hayvan Çitliği
Ray Bradbury - Fahrenheit 451
Salinger – Çavdar Tarlasında Çocuklar
Saramago - Görmek
Saramago – Körlük
Tahsin Yücel - Gökdelen
W. Golding - Sineklerin Tanrısı
Yusuf Atılgan - Anayurt Oteli
Zemyatin - Biz
Zweig - Satranç

14 yorum:

  1. Hocam, listede "Bildiğin gibi değil"i görünce, oninja aynı sıralarda okuduğum mükemmel bir kitap geldi aklıma:Haydar Karataş- Gece Kelebeği Perperık-a Söe. Listenin bütünüyle ne denli alakalı bilemiyorum ama çok sevdiğim bir kitaptır, paylaşmak istedim. Ayrıca liste için çok çok teşekkür ederim hocam.

    YanıtlaSil
  2. Hocam yüksek lisansta bize Alev Alatlı-Safsata Kılavuzu'nu tavsiye etmiştiniz, o günden beri sadece hukukçular için değil sosyal bilimler çalışan tüm arkadaşlarıma tavsiye ediyorum.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Evet, o konuda bir eksiklik olmuş. Birkaç kitap ekleyeceğim. Teşekkürler.

      Sil
  3. Merhabalar, öncelikle böyle bir liste oluşturmaya başlamanızdan dolayı çok teşekkürler. Benim birkaç kitap önerim, bir de ricam olacak. Ricam şu, olabilirse tabi: bazı kitaplar birden fazla yayın evinden çıkabiliyor; çeviri kitaplarda çeviri ve redaksiyon konusu okurken önemli olabiliyor, kitap çok iyi de olsa başlar başlamaz elinizden bırakabiliyorsuz. En azından bazı kitaplar yayınevi ya da çevirmen önerisiyle (ör. Mina Urgan çevirisi gibi) listede yer alabilir mi?
    Tesekkurler
    Liste için birkaç kitap önerisi:
    Hannah Kent- Ölü Gömme Törenleri
    Carlo Ginzburg- Peynir ve Kurtlar
    Zweig- Vicdan Zorbalığa Karşı
    Wolfgang Scharlau- Mavi Liste: Dengler'in İlk Davası
    LeGuin: Karanlığın Sol Eli

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Biraz geç yanıtlıyorum. Özür dilerim.
      Peynir ve Kurtlar'a bayılmıştım. Yüksek Lisans ve Doktora derslerinde de okuttum. Karanlığın Sol Eli de aynı şekilde. Diğerlerini okumadım, ben de listeme ekledim, okuyacağım. Listeyi mümkün olduğunca başlangıç seviyesinde tutmaya ve kalabalıklaştırmamaya çalıştığım için koyamadığım pek çok kitap var maalesef. Katkı için teşekkürler.

      Sil
  4. Bu yorum yazar tarafından silindi.

    YanıtlaSil
  5. Bu yorum yazar tarafından silindi.

    YanıtlaSil
  6. Bu yorum yazar tarafından silindi.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. İyidir.
      Tavsiyeler için teşekkürler. Yazıyı okuyanlar bu yorumları da görerek faydalanacaktır.

      Sil
  7. Bu yorum yazar tarafından silindi.

    YanıtlaSil
  8. Hocam sizi yeni takip ediyorum ve listenizde başyapıtım olan Biz'i gormek beni cok sevindirdi ve garip duygular yasatti. Sizi takip ederek cokca sey ogrenecegimi dusunuyorum lutfen kaleminiz her daim canli kalsin

    YanıtlaSil
  9. Hocam yeni kitap tavsiye ederseniz çok sevinirim teşekkürler şimdiden

    YanıtlaSil
  10. Merkur 15c Safety Razor - Barber Pole - Deccasino
    Merkur wooricasinos.info 15C Safety Razor - filmfileeurope.com Merkur septcasino - 15C for Barber Pole is the perfect introduction to the Merkur 바카라 Safety Razor. https://deccasino.com/review/merit-casino/

    YanıtlaSil